روش‌انس‌باقرآن(ویژه‌جوانان)(ازطریقکارگاه‌آموزشیمفسرین[سطح 3 صفحه 99

صفحه 99

معرفي كتاب « جامِعُ الْبَيانِ في تَفْسيرِ الْقُرآن »

تفسير طبري يا جامِعُ الْبَيانِ في تَفْسيرِ الْقُرآن تأليف ابوجعفر محمدبن جرير طبري آملي (متولد 244 ه.ق مصادف‌با 237ه.ش) (ومتوفاي 310 ه.ق مصادف با 301 ه.ش) از علماي بزرگ قرن چهارم و از مورخين و مفسرين نامور سني اشعري است كه در طبرستان (مازندران) متولد شد و در بغداد از دنيا رفت، او در راه تحصيل علم و كسب معلومات به كشورهاي بسياري چون عراق، سوريه، فلسطين، مصر، آسياي صَغير و هندوستان سفر كرد و داراي تأليفات زيادي است كه از ميان آن‌ها ، كتاب تاريخ و تفسير او مشهور شده و در لسان اهل فن ، به اُمُ‌التَواريخ و اُمُّ التَفاسير معروف گشته است.

طبري، ابتدااز نظرفقهي تابع‌مذهب‌شافعي بود، ولي كم‌كم پايه‌هاي فقه مستقلي را پي‌افكند و مذهب فقهي او به جريريه معروف گشت و به‌دليل اين‌كه ميانه خوبي با احمد حنبل نداشت و از او با عنوان محدّث يادمي‌كرد نه به‌عنوان صاحب مكتب فقهي، بارها مورد اذيت و آزار حاميان وي قرار گرفت.

اين تفسير، شايد از نخستين تفسيرهاي آن دوران است كه رسما در كنار نقل حديث و اثر در

-154

باب تفسير به نقد و ارزيابي نكات تفسيري و انتخاب برخي روايات پرداخت و بدين‌وسيله راهي به سوي اجتهاد و تدبّر و تعقل در پيام الهي باز كرد و به روش رايج آن زمان ـ كه تنها نقل اخبار و آثار بود ـ اكتفا نكرد. شيوه او زمينه‌اي را فراهم كرد كه پس از وي، تفاسير بزرگي چون تبيان شيخ طوسي، كشاف زمخشري و مفاتيح الغيب رازي، با همين سبك اجتماعي بنيان نهاده شود و تنها به نقل خبر و روش مأثور بسنده نگردد.

ويژگي ديگر اين تفسير، فقهي‌بودن آن است كه به‌طور مناسبي وارد مباحث فقهي مي‌شود و علاوه بر آن از پژوهش‌هاي تاريخي و تحليل‌هاي ادبي در ضمن نقل كلمات صحابه و تابعين استفاده مي‌كند و افكار كلامي خود را نيز بيان مي‌كند. متأسفانه استفاده‌از روايات‌اسرائيلي(اسرائيليات)(1) در اين تفسير باعث لغزش‌هاي شگفتي شده كه ديگران نيز از آن‌ها سوءاستفاده كرده و پس از مؤلف، دچار انحرافات گوناگوني شده‌اند.

اين اثر كه به زبان عربي در 30 جزء و در 12 مجلد تأليف شده ، چاپ‌هاي گوناگوني دارد .

1- اسرائيليات = اخبار جعلي و ساختگي است كه جاعلين احاديث و يهود وارد كردند.

-155

کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه